Էդուարդ Գրիգորյան. Ընկերության իրավական հիմքերը պետք է դնել ամենասկզբից

Այս շաբաթ Երեւանում կայացավ «Մեծացնելով միաեղջյուր. իրավական եւ բիզնես գործիքներ հաջողակ ձեռներեցների համար» (Raising a Unicorn: Legal and Business Tools for Successful Entrepreneurs) թեմայով սեմինար Latham & Watkins իրավաբանական ընկերության ներկայացուցիչներ Էդուարդ Գրիգորյանի եւ Ալեքս Վոքսմանի մասնակցությամբ։ Սեմինարի ընթացքում ներկայացվեցին յունիքորն ընկերության ստեղծման բիզնես եւ իրավական առանձնահատկությունները՝ ձեւավորումից մինչեւ գործարկում։

Էդուարդ Գրիգորյանը ծնվել է Երեւանում, կարճ ժամանակ անց ընտանիքով տեղափոխվել են Ռուսաստան, միջազգային իրավունք է սովորել Մոսկվայում։ 2009-ին տեղափոխվել է ԱՄՆ եւ ընդունվել Կոլումբիայի համալսարան։ Ձեռք է բերել իրավագիտության դոկտորի կոչում Հարվարդի իրավագիտության դպրոցում: Այժմ աշխատում է Latham & Watkins իրավաբանական ընկերության Նյու Յորքի գրասենյակում։

ITel.am-ի հետ զրույցում Էդուարդը պատմել է իրավական ոլորտում բացերի, Հայաստանում իր նոր ծրագրերի ու ստարտափ էկո-համակարգի հետ համագործակցության մասին։

- Հետեւո՞ւմ եք հայկական ստարտափ էկո-համակարգին եւ կապ պահո՞ւմ եք Հայաստանի համայնքի հետ։

- Բավականին կապված եմ Հայաստանի հետ եւ ուրախ եմ տեսնել, թե ինչպես են տեխնոլոգիաներն այստեղ զարգանում։

Այս տարի որոշեցի, որ ցանկանում եմ մեծ քայլ առաջ կատարել ու փորձեցի իմ ավագ գործընկերոջը համոզել եւ բերել Հայաստան, հանդիպում կազմակերպել ՏՏ համայնքի ներկայացուցիչների հետ։

Հայկական ընկերություններում տեսնում եմ բազմաթիվ իրավական մարտահրավերներ: Մենք արդեն ունենք մի քանի հաճախորդ, որ օգտվում են Latham & Watkins-ի ծառայություններից։

- Կպատմեք հայ հիմնադիրների հետ աշխատանքի փորձի մասին։ Ինչպե՞ս է ստացվել ձեր համագործակցությունը։

- Ալ Եսայանը վերջին 15 տարիներին մեր ընկերության հաճախորդն է, եւ նա է մեր գործունեությունը ներկայացրել այդ ընկերություններին ու խորհուրդ տվել դիմել մեզ։

Էդուարդ Գրիգորյանը
photo © Հասմիկ Վարդանյան

Մեր փորձը նրանց հետ տարբեր էր սովորականից: Բավականին մեծ ծավալի «մաքրման աշխատանքների» կարիք կար, որոնք ժամանակատար ու ծախսատար են, բայց անհրաժեշտ՝ այդ ընկերություններին ներդրումներ ներգրավվելուն պատրաստելու համար։ Երբ ներկայանում ես ներդրողներին եւ նրանք քո փաստաթղթերում խառնաշփոթ են տեսնում, դա կարող է վանել նրանց։

- Ձեր ելույթում կարեւորեցիք ամենասկզբից իրավաբանների հետ համագործակցելն ու ընկերությունը ճիշտ հիմքի վրա կառուցելը։ Կնշե՞ք ամենատարածված սխալը, որ անում են սկզբում։            

- Մի լավ օրինակ պատմեմ՝ իրական կյանքից։ Երկու եղբայրներ երկու տարբեր ընկերությունների համահիմնադիրներ էին։ Երկուսն էլ սննդի տեխնոլոգիայի ոլորտում էին աշխատում։ Ընկերություններից մեկը ստեղծել էր փոքրիկ հաբեր, որոնք պարունակում են ողջ օրվա համար անհրաժեշտ սննդանյութերը՝ թիրախավորելով ռազմական, տիեզերքի շուկաները։ Մյուս ընկերությունը կյանքի էր կոչում նույն գաղափարը, բայց ըմպելիքի տեսքով։

Առաջին ընկերությունը համագործակցում էր մեզ հետ հենց սկզբից, կազմեցինք գործերի փաթեթը եւ նրանք ներդրումներ ներգրավեցին, առանձնապես մեծ խնդիրներ չունեին, նույնիսկ պայմանագիր կնքեցին SpaceX-ի հետ։

Երկրորդ ընկերությունը որոշել էր, որ նախնական փուլում իրավաբաններին հարկավոր չէ գումար տրամադրել։ Երրորդ համահիմնադիրը երկու ընկերություններում էլ նույն անձն էր։ Տարբերությունն այն էր, որ առաջին ընկերության դեպքում սահմանել էինք սեփականության ժամանակացույց բոլոր համհիմնադիրների համար, ըստ որի՝ եթե լքեն ընկերությունը, կկորցնեն նաեւ իրենց բաժնետոմսերը, ոստի պետք է ընկերությունում մնան մինչեւ 4 տարի։

Էդուարդ Գրիգորյանը եւ Ալեքս Վոքսմանը
photo © Հասմիկ Վարդանյան

Երկրորդը ընկերությունում դա չէր արվել եւ միջանձնային խնդիր էր առաջացել երրորդ համահիմնադրի հետ, ում պատկանում էր բաժնետոմսերի 35%-ը: Նրանք միասին աշխատեցին մոտ 6 ամիս ու հասկացան, որ համատեղ աշխատանքը չի ստացվում։ Քանի որ բացակայում էր սեփականության ժամանակացույցը, խնդիրը կարգավորելը բավականին բարդ էր։ Փորձեցին համոզել նրան լքել ընկերությունը՝ փոխհատուցելու պայմանով, բայց նա մերժել էր։ Հետո վարձեցին մեզ, բայց որքան էլ իրավաբանները պրոֆեսիոնալ լինեն, նման դեպքերում իրավիճակին լուծում տալը շատ ավելի դժվար ու ավելի ծախսատար է։ Սա շատ պարզ ապացույց է, որ պետք է ճիշտ իրավական հիմքեր դնել։

- Հայաստանի հետ կապված ի՞նչ ծրագրեր ունեք։ Նշեցիք, որ պատրաստվում եք ավելի հաճախ գալ ու ինտենսիվ աշխատել ՏՏ-համայնքի հետ։ Ներգրավելո՞ւ եք ձեր ավագ գործընկերոջը՝ Ալեքսին այստեղ ծրագրեր իրականացնելիս։

- Ես կխոսեմ իմ, ոչ թե ընկերության անունից։ Իմ նպատակն է փորձել Latham & Watkins ընկերությանը բերել Հայաստան, որ տեսնեն, թե ինչպես են տեխնոլոգիաներն այստեղ զարգանում, ինչպիսի հնարավորություններ կան, կապեր հաստատեն ու զարգացնեն իրավական դաշտը Հայաստանում։ Մեծ հույս ունեմ, որ Ալեքսը կտեսնի, որ Հայաստանում կան շատ հաջողակ ձեռներեցներ, երիտասարդներ, որոնք ստարտափներ են անում, հիմնում են նոր ընկերություններ։ Կցանկանամ, որ նա ավելի ներգրավված ու հետաքրքրված լինի ու տրամադրի հնարավորություններ ու պրոֆեսիոնալ ծառայություններ այստեղ անհամեմատ խելամիտ արժեքով։

Էդուարդ Գրիգորյանը եւ Ալեքս Վոքսմանը
photo © Հասմիկ Վարդանյան

Սա թույլ կտա, որ ընկերություն հիմնելիս, մարդիկ խուսափեն իրավական սխալներից ու ավելի կենտրոնանան բիզնեսի զարգացման, պրոդուկտի մշակման վրա։

Նունե Գրիգորյան