Ռայմոնդ Ջոնսոն. Հայկական ՏՏ-ն ներդրողներին հրապուրելու փորձ չունի

Ձեռնարկությունների ինկուբատոր հիմնադրամը եւ CRDF Global ընկերությունը մայիսի 29-ին Երեւանում կազմակերպել էին Տեխնոլոգիական ձեռներեցության սեմինար՝ STEP Armenia:

Itel.am-ը բացառիկ հարցազրույց է ունեցել ամերիկացի ձեռնարկատեր, «հրեշտակ» ներդրող, մենթոր Ռայմոնդ Ջոնսոնի (Raymond Johnson) հետ, որը սեմինարի հիմնական խոսնակներից էր:

-Առաջին անգամ եք Հայաստանում: Ինչպիսի՞ն են տպավորությունները դասընթացի մասնակիցներից եւ տեխնոլոգիական ոլորտից:

-Լսարանը մեծ էր, մի շարք լավ հարցեր ուղղեցին, լավ գաղափարներ լսեցի: Ոգեւորված եմ՝ տեսնելով մասնակիցների գիտելիքները: Ներկաների մի մասը մտադիր էր ձեռնարկատիրությամբ զբաղվել, կային նաեւ այնպիսինները, որոնք արդեն իսկ հիմնել էին սեփական բիզնես: 

Մինչեւ Հայաստան ժամանելս ոչինչ չգիտեի տեղի ՏՏ եւ ձեռնարկատիրական էկոհամակարգի մասին: Իսկ այստեղ գտա խելացի, տեխնիկական պատշաճ կրթությամբ մասնագետների, սակայն նաեւ նկատեցի, որ ներդրողներրին հրապուրելու փորձն է բացակայում: Գրեթե բացակայում է նաեւ փորձը մարքեթինգի եւ բիզնեսի զարգացման հարցերում: Փոխարենը նրանք կենտրոնանում են տեխնոլոգիական կողմի վրա: 

Իրականում հաջողության հասնելու համար պետք է պոտենցիալ բիզնես հրեշտակներին եւ ներդրողներին հավաքել մեկ կոնֆերանսի շրջանակում. նրանք ստարտափներին կսովորեցնեն՝ ինչպես ծրագիրը ճիշտ ներկայացնել ներդրողներին: Առաջարկում եմ 6-12 շաբաթ տեւողությամբ թրեյնինգ անցկացնել տեղական ստարտափների համար՝ օգտագործելով ամերիկյան Techstars ստարտափ աքսելերատորի մոդելը: 

-Հայկական ստարտափների կողմից ամենահաճախ հնչող հարցը. ինչպե՞ս եւ զարգացման ո՞ր փուլում գտնել ներդրող:

-Ներդրող գտնելը բարդ է. այն ծանր աշխատանք եւ կապեր է պահանջում: Գուցե անհրաժեշտ է, որ Հայաստանում ներդրողների համաժողո՞վ կազմակերպվի:

Ստարտափներին խորհուրդ կտամ ֆինանսավորում գտնելու համար օգտագործել հանրադրամային (crowdfunding) հարթակները, օրինակ Indiegogo, Kickstarter եւ այլն: Հարկավոր է պարզել, թե արդյոք եղել են հայկական ընկերություններ, որոնք crowdfunding-ի միջոցով հասել են հաջողության: Եթե այո, ինչպե՞ս է դա տեղի ունեցել: Կցանկանայի նաեւ զուտ հայկական հանրադրամային հարթակ տեսնել:

Իմ փորձը ցույց է տալիս, որ պետք է ինքնաֆինանսավորվել այնքան ժամանակ, որքան հնարավոր է, հետո միայն ներգրավել ներդրողներին: Սակայն վաղ ներդրումը վատ բան չէ. ավելի լավ է ունենալ ֆինանսավորում իրականացնելու ներուժ, քան ընդհանրապես ֆինանսավորում չունենալ: Չափազանց կարեւոր է իսկապես հասկանալ ձեր բիզնես մոդելը, թե որքան կանխիկ գումար է ձեզ իրականում պետք եւ երբ է այն ձեզ անհրաժեշտ: Ապա պետք է այդ երկու գործոնները հաշվի առնելով՝ պատկերացում կազմել, թե որքան գումար է ներկայում ձեզ հարկավոր: Եթե ես ձեռնարկատեր եմ եւ ինձ կանխիկ գումար է անհրաժեշտ, ես այն, անկասկած, կգտնեմ եւ կվերցնեմ, այլապես իմ բիզնեսը «կմահանա»: Եթե դուք իսկապես հավատում եք ձեր նախագծին, ապա դրա համար ֆինանսավորում կգտնեք, ուղղակի պետք է օգտագործել բոլոր հնարավոր տարբերակները:

-Հայկական ստարտափներին ո՞ր շուկաներ խորհուրդ կտաք մուտք գործել:

- Ամերիկյան շուկան մեծ է, սակայն չէի կենտրոնանա միայն դրա վրա: Օրինակ, ասիական շուկան հսկայական է: Եթե ունեք պրոդուկտ կամ ծառայություն, որը բավարարում է նրանց հիմնական կարիքները, ապա պետք է անպայման ուշադրություն դարձնել այդ շուկային:

Իրականում ամեն ինչ կախված է ձեր պրոդուկտից կամ ծառայությունից: Օրինակ, Uber-ը սկսել է ԱՄՆ-ից, սակայն հետո տարածվել է ամբողջ աշխարհում: Այն ունի բիզնես մոդել, որը ոչ միայն ամերիկյան շուկային է հետաքրքիր, այլեւ ամբողջ աշխարհին:

Հայաստանը թեստավորման համար լավ տարածք է, ինչին կարող է հաջորդել ընկերության սահմանների ընդլայնումը: Միշտ խորհուրդ եմ տալիս ստարտափներին եւ ձեռնարկատերերին տեղական թեստավորում անցկացնել: Եթե ծրագիրն աշխատում է տեղական պայմաններում, ապա այն կարելի է փորձել դուրս բերել արտաքին շուկա:

Ռայմոնդ Ջոնսոնի հետ զրուցել է Նարինե Դանեղյանը